Seica a Xunta ven de facer un mapa de Parroquias máis incendiadas de Galicia. O criterio utilizado para determinar que é unha parroquia de “alta actividade incendiaria” é que se observou unha media de máis de 7 incendios anuais nos últimos 5 anos ou dous incendios de máis de 200 hectáreas nos dez últimos anos: unha barbaridade.

Por suposto, isto só servirá para aplicar máis represión en forma de multas (pa que limpen) e vixiancia, para deter a eses incendiarios que nunca son declarados culpables, eu non sei se os escollen ao chou sen máis. De prevención a longo prazo cunha planificación do uso do monte, nada.

O primeiro a ter en conta son as limitacións do mapa, aínda que non hai que negar o seu carácter clarificador. Precisaríamos un significado de “incendio”, supoño que esixen un mínimo de superficie, non o vin mencionado nos artigos, creo que non lles gusta publicalo. É enganoso comparar parroquias de gran superficie con outras moito máis pequeniñas, as de Ourense tenden precisamente a ser de maior tamaño. Desta superficie haberá concellos con gran proporción forestal como o norte de Lugo e A Coruña e outras moito menor, como as terras de pastizais do interior de Lugo e A Coruña ou as terras cultivadas da Limia e Verín, O Salnés, Baixo Miño e o Ribeiro. A medida máis acertada sería un índice calculado sobre unha superficie forestal e monte baixo normalizada (número de incendios por cada 100 ha forestais por exemplo). Como digo, sérvenos aínda así como indicio.

 Imaxe

Seguramente se fixésemos un mapa das parroquias máis pobres, avellentadas e que perden poboación, tería un aspecto semellante ao deste mapa. A idade máis elevada e decrecemento poboacional cébamse especialmente no leste de Lugo, Sur e Leste de Ourense excepto Valdeorras e Celanova e Oeste de Ourense (Ribeiro e Terra de Montes). A excepción atoparíamolo na zona leste de Lugo, onde as zonas de alta montaña con moita fraga e pouco piñeiro e eucaliptal poden relacionarse cunha menor presenza de incendios.

Destaca que a presencia de máis eucalipto non é sinónimo de incendios xa que é o Norte de Lugo e A Coruña onde a súa presenza é máis masiva. A existencia dun uso da terra máis ou menos homoxéneo tamén parece que vai contra os incendios, como acontecería co vacuno en todo o interior da Coruña e Leste de Lugo. Outro caso senlleiro son as extensas plantacións de piñeiros no Oeste de Ourense, especialmente en concellos de Terra de Montes.

Pola contra, o monte desordenado e abandoado, intereses enfrontados e invasión de especies alleas onde non son benvidas é sinónimo de incendios. Bótanlle a culpa ás veces á gandería extensiva. Non dubido que nalgún caso se plante lume para facer herba dos toxos, xestas e carrascas. Pero a culpa de que se estendan eses lumes é que non existen as praderías e fragas, os mellores cortalumes da terra. O monte producindo riqueza é o máis difícil de arder de todos.

Quizais algúns dos fenómenos que frean o lume non sean do meu gusto (monocultivo de eucalipto en todo o norte). O cultivo intensivo para a exportación só che fai feble ambiental e económicamente, dependente das multinacionais, das financieiras, dos monstros. Non hai incendios pero transforma a realidade do rural nalgo horrendo.

O clima non pode ser a desculpa, que a ninguén se lle ocorra. Buscade zonas conflictivas na calurosísima zona do Ribeiro. Ou mirade como as húmidas zonas de montaña en Terra de Montes, A Cañiza, Cerdedo, Agolada, Caldas, Mazaricos ou Val do Dubra presentan parroquias ardidas con insistencia.

Os conflictos no uso do monte son os que o queiman. Alá onde hai árbores invasoras perxudiciais para outros recursos de interese, onde o monte está abandonado completamente, onde hai conflicto hai lume.

Alí onde o rural está abandoado e foi danado por extensas labores de repoboación, hai moito lume.

Alí onde hai eucalipto invadindo e empobrecendo terras sen control, hai máis lume.

O incendio é unha arma desesperada contra o eucalipto invasor ou quizais unha arma para empobrecer, desesperar e despexar o rural deses molestos moradores que queren vivir na terra e que se resisten a ese monocultivo, como se as súas vidas fosen máis importantes que os intereses da madeira e que o que demanda hoxe o mercado.